top of page
Suscríbete á nosa revista

Suscríbete á nosa Revista GR

Transversalidade no rural galego: "Añangu" e a clave para un futuro sostible e integrador.

Writer's picture: GranRURALGranRURAL

Na complexa rede de proxectos e empresas de Galicia, a transversalidade no rural galego non é só un concepto, senón unha necesidade para sobrevivir e prosperar.


 

O PODER DA MENTE

A nosa mente é sorprendente, evocadora e ás veces caprichosa. Ao longo da vida xera lembranzas das nosas propias experiencias, de historias vividas e aprendidas, para ben e para mal. Lembranzas que pouco a pouco desaparecerán superpostas por novas experiencias, outras que perdurarán converténdose en leccións de vida, ou aquelas que inevitablemente caerán no esquecemento ata que, sorprendentemente, a nosa mente decide recuperalas sen sequera pedir permiso. E hai outros, aqueles que a pesar de non ter vivido intensamente no seu momento, a nosa mente fainos aflorar con forza, dando sentido a moitas das accións que realizamos.


Ultimamente, a miña enmarañada mente ten o capricho de lembrarme que cada paso que dou é froito dun deses recordos desapercibidos, Añangu.

 

REENCONTRO CON GALICIA

Din que "volver, é emigrar de novo". E non podería estar máis de acordo. Despois de doce anos en Ecuador, o regreso a Galicia foi un novo comezo cheo de golpes e aprendizaxes.


Cheguei con dúas necesidades urxentes: desconectar das experiencias vividas nos últimos anos e reconectar coa “miña terra galega”. Sentado no monte Pedroso, coas vistas de Santiago aos meus pés e o cheiro a terra mollada, sentíndome turista na miña propia terra, buscaba no móbil pobos onde desconectar. Sanxenxo. As Catedrais. Camiño de Santiago. Ribeira Sacra. Xa o sabía todo. Estaba á procura de algo diferente. Máis persoal. Máis íntimo e menos concorrido. Algún recuncho natural onde aprender unha habilidade diferente, un oficio ancestral, artesanal, ou mesmo algo máis actual, pero no rural.


Vista panorámica da cidade de Santiago de Compsotela dende o Monte Pedroso
Santiago desde el Monte Pedroso

En Ecuador coñecín, colaborei e creei múltiples proxectos educativos, culturais, artísticos e turísticos. Traballar coa Fundación Verde Milenio, a ONU ou con Ecuador TV permitiume coñecer a cultura, costumes e tradicións das comunidades indíxenas do Amazonas, Serra, Costa e Illas Galápagos. Con "Cuando se va la luz" (propio proxecto) traballei con máis proxectos de "cidade". Todos eles, proxectos culturais, ancestrais ou de aprendizaxe turística. Sentado no Pedroso, a envexa destas lembranzas apoderáronse de min. Como pode ser que proxectos coma este non existían en Galicia?

 

IMPRESIÓN VS REALIDADE

As Fundacións Ronsel e Paideia , en dous programas de emprendemento nos que me apuntei, resolvían as miñas dúbidas. Non só existen un gran número de proxectos, senón que estanse a crear moitos máis. En cada novo día de taller, en cada nova conferencia á que asisto, en cada encontro con diferentes compañeiros de traballo, descubro unha nova gama de proxectos atractivos e interesantes. E é que tan so formando parte do círculo de emprendedores coñeces parte da inmensa oferta existente.


A gran maioría destes proxectos teñen pouca presenza na complexa rede de Internet. Outros saben xestionar ben as súas redes sociais, pero aínda así o problema de visibilidade é importante. Na primeira busca que fixen non puiden atopalos. Cal era o problema?


A miña mente comezou a empurrar con forza a memoria de Añangu .

 

AÑANGU, UN MODELO DE COMUNIDADE

Comunidade kichwa da Amazonia ecuatoriana. Situado no corazón do Parque Nacional Yasuní, un espazo protexido situado entre as provincias de Pastaza e Orellana, entre o río Napo e o río Curaray. A comunidade de Añangu dirixe o Napo Wildlife Center , un complexo turístico construído coas súas propias mans e situado nun entorno idílico.


Imaxe aérea do complexo turístico Napo Wildlife Center na beira do río Napo coa selva amazónica detrás
Napo Wildlife Center

Coa Fundación Verde Milenio (da que eu formei parte), en colaboración coa Facultade de Arquitectura e Urbanismo da Universidade de Nebraska-Lincoln, deseñamos o plan urbanístico comunitario do que hoxe é o Centro Cultural Napo . Nas miñas primeiras conversacións co seu líder, Jiovanny Rivadeneira , pregunteille:


ꟷAñangu... que é?

"Míranos", díxome mirando ao redor, "Somos pequenos seres nunha selva inmensa. Individualmente ningún podería sobrevivir. Así que traballamos xuntos, de forma coordinada. Cada membro da comunidade é importante, aporta valor e forza ao conxunto, e esa unión é a que nos fai fortes. Añangu en kichwa significa " formiga ". Iso somos, formigas.


Forma parte do grupo de traballo de socialización da Comunidade de Añangu. Sobre a mesa hai un mapa da ordenación urbanística solicitada pola propia comunidade.
Trabajo de campo en Añangu

Ese espírito de colaboración e contribución ao “formiguero”, unido ao sentimento de pertenza ao territorio, impregnounos a todos. Un traballo conxunto de aprendizaxe cultural e académica en ambas direccións deu lugar a un dos dous premios ASLA (American Society of Landscape Architects) que temos. E sen darme conta, entendín que este tipo de colaboración transversal é o que me faltaba en Galicia.

 

AS FORMIGAS GALEGAS

O número de proxectos educativos, culturais, deportivos e turísticos que hai en Galicia é amplo e de calidade, pero estamos desconectados uns dos outros. Somos formigas atípicas traballando individualmente, sen organización transversal. Perseguindo obxectivos pechados e estancos.


Son xa moitos os congresos, foros, charlas e conferencias de todo tipo ás que asistín dende o meu regreso a Galicia. E como norma xeral, sempre atopei eventos dirixidos a sectores moi concretos e exclusivos. Eventos para axudar a desenvolver o marco cultural, deportivo, turístico e educativo. Encontros onde se lles di ás administracións públicas que sería bo contactar entre elas, e as demais, sen decatarse de que nin a propia administración é transversal no seu funcionamento interno.



Cada acción levada a cabo implica a participación de incontables procesos dos que non somos conscientes, e que non son menos importantes.

 


A COMPLEXIDADE DA SIMPLICIDADE.

Poñamos un exemplo. Fritir un ovo. Simple, non?


Non precisamos a axuda de ninguén. Podemos fritilo sen moita dificultade na nosa propia casa. Pero, e se nos paramos a analizalo, cantos procesos e persoas están implicadas nesta sinxela acción?


Acondicionar o terreo para plantar oliveiras; investigación de materiais e construción de maquinaria e ferramentas para este traballo; xestores de persoal, equipos informáticos, produción de aceite, o seu transporte, a súa venda, o mesmo coas galiñas que poñen os ovos, o deseño da túa cociña, a tixola, o que che ensinou a fritir un ovo, a túa casa, o o gas que chega á túa cociña, o prato onde o vas poñer, a espátula... seguro que poderías seguir con moitos máis.


Cada acción levada a cabo implica a participación de incontables procesos dos que non somos conscientes, e que non son menos importantes. Se un falla, o teu ovo frito non terá o mesmo sabor. Co formigueiro lle pasa o mesmo. Cada unha das formigas, independentemente da súa función, é importante. O mesmo pásanos a nós, aos nosos proxectos. Traballemos transversalmente.

 

TRANSVERSALIDADE, UNIR PROXECTOS E PERSOAS

Ningún cambio é doado, pero iso non o fai imposible. Temos potencial, creatividade e ganas. A nosa terra ofrece todo o necesario para ser única e consistente. O esforzo paga a pena.


En GranRURAL buscamos contribuír a este proceso fomentando a transversalidade. A relación entre sectores, entre proxectos, entre persoas. Estamos deseñando diferentes fases de actuación que axuden a acadar este obxectivo. Como a axenda de eventos mensuais ou o desenvolvemento de cursos, obradoiros e experiencias combinadas que estreitan lazos entre proxectos e ofrecen ao cliente final unha nova forma de desconectar e vivir o rural galego , entre outras moitas fases e accións.

 

A RAÍÑA FORMIGA

Quizais te preguntaste ao ler este artigo quen é a formiga raíña. A miña mente tamén se preguntou e volveu a Añangu . Os Kichwas teñen unha gran conexión con "Pachamama" (Nai Terra), e todo o seu traballo e esforzo son para ela. A nosa é Galicia, o noso territorio, a nosa formiga raíña.

 

Se chegaches ata aquí, lendo o artigo, tes algunhas inquedanzas que en GranRURAL compartimos. Imos falar. Colaboremos. Sexamos formigas.




0 views0 comments

Comments


bottom of page